7. De uitvoering van het wederopbouwplan (1e fase).
Hoofdstuk 7 uit Valkenburg ZH de wederopbouw
Op 6 mei 1941, bijna een jaar na het uitbreken van de oorlog werd de eerste steen gelegd door Burgemeester de Wilde voor twaalf arbeiderswoningen aan de nieuw aangelegde Burgemeester Lotsystraat. De bouw was een maand eerder al begonnen en aannemer Strijk uit Oegstgeest hoopte in vier maanden klaar te zijn.
De aannemer won de aanbesteding waaraan drieëntwintig aannemers mee deden, waaronder de gebroeders Teljeur en Joh. Oosterlee uit Valkenburg. De woningen waren ontworpen door de gemeente architect de heer Jac. Haasnoot. Het was het startsein voor de andere plannen. G. de Wit, G Slootweg, D. de Vries en Jac. v.d. Zwart begonnen met bouwen. Na de zomer werd er ook gebouwd aan de Broekweg voor P. Brittijn, Jac. Bol en A. Oosterlee.
Ondertussen was ook begonnen met het herstel van de lagere school. Een gedeelte werd gesloopt en er werd een lokaal met een nieuwe entree bijgebouwd. Vanwege de opgravingen duurde het allemaal langer dan gepland. De jongste kinderen kregen tijdelijk les in de zaal van de Vries. De oudere kinderen in twee gebouwen aan de Rijnstraat in Katwijk binnen. In september 1942 werd de vernieuwde school heropend en kregen de kinderen weer les in de vertrouwde omgeving met als extraatje een prachtig speelplein.
Het gemeente bestuur had naast het vele werk om van het dorp weer een gemeenschap te maken ook nog te maken met onwelwillende bemoeienis van de hogere overheden. In mei 1941 kwam de provincie met de mededeling Valkenburg in te lijven bij Katwijk. De problemen waren te groot voor zo’n kleine gemeenschap. Het dorp was nagenoeg failliet. Aldus de provincie. Het gemeente bestuur was totaal verrast. Juist nu de wederopbouw op gang kwam en prof. van Giffen op het punt stond een Romeins Castellum te ontdekken. De financiële positie werd mede veroorzaakt door het uitblijven van de schade uitkeringen. Los daarvan kon Valkenburg altijd zijn eigen boontjes doppen. In hun reactie schreef B en W o.a.: “Buitendien is het algemeen bekend, dat aard en karakter van de inwoner onzer gemeente op niet veel punten met die van katwijk overeenstemmen.”
In de gemeenteraad van oktober hield Burgemeester de Wilde al een afscheidsrede. Bijna een jaar later werd pas een en ander vastgelegd in de staatskrant: Per 1 oktober 1942 hoorde Valkenburg bij Katwijk.
MAAR ……. het ging toch niet door, want Katwijk wilde ons niet; te duur. Of was ze solidair?
Ook in 1942 werd er weer zes maanden aan opgravingen gedaan onder leiding van prof. van Giffen met als assistent Wim Glasbergen. Als extra mankracht waren Katwijkse vissers zonder werk ingezet. Dit ging niet altijd even vlekkeloos. Het werk was nogal zwaar vonden de Katwijkers.
Ondertussen was ook begonnen met de nieuwbouw aan de Broekweg.
In 1943 werd voornamelijk archeologisch onderzoek gedaan in de rioleringssleuven. Valkenburg kreeg nieuwe riolering. Ook werd voorzichtig begonnen op de kerklocatie. Er was echter een groot tekort aan arbeiders.
Men stond niet in de rij om te gaan zwoegen voor een paar scherven. Bovendien bestond de kans opgepakt te worden om in Duitsland te moeten arbeiden. In 1944 kwamen de archeologen niet meer terug. De bezetting werd harder, het wantrouwen groeide. Er was geen ruimte meer voor onderzoek.
Eind 1941 kreeg Valkenburg nieuwe straatnamen. Zo werd de Valkenburgse weg ofwel Straatweg verdeeld in Katwijkerweg, Hoofdstraat en Voorschoterweg. Het gedeelte tussen de Kruisweg en Broekweg, altijd het kerkplein genoemd kreeg een nieuwe naam; de Castelweg. Verder werd besloten, dat als het dorp bij Katwijk zou komen de Middenweg de naam Burgemeester de Wildestraat zou krijgen. Dat ging gelukkig niet door in 1942. Aan het eind van dat jaar was het herstel voor 95% gereed.
